Język a myśli
Język jest dla ludzi najpowszechniejszym środkiem komunikacji, ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się jak język, którym się posługujemy wpływa na naszą percepcję świata? Jeśli nie, zrobili już to za Was amerykańscy lingwiści. Według najbardziej wpływowych z nich, Edwarda Sapira (autora m.in. pojęcia etnolingwistyki) i jego ucznia Benjamina Lee Whorfa (językoznawcy, badacza języka hopi), niemożliwe jest zrozumienie obcej kultury bez poznania języka, za którego pomocą człowiek postrzega swoją rzeczywistość. W tym wpisie przeczytacie o pięciu przypadkach, w których języki wyróżniają się oryginalną strukturą lub unikatowym zasobem słownictwa.
- Wczoraj i jutro
W języku hopi, czyli w języku amerykańsko-indyjskim, nie występuje czas przyszły ani przeszły, a także nie ma żadnych słów czy struktur gramatycznych odpowiadających pojęciu czasu. Whorf odkrywając specyficzny system czasownikowy w języku hopi, doszedł do wniosku, że ludność posługująca się tym językiem, inaczej niż my rozumie pojęcie czasu.
- Pada śnieg!
Podczas gdy my w klimacie umiarkowanym nazywamy go tylko jednym słowem, języki Eskimosów mają wiele różnych określeń na śnieg. Używa się ich w zależności od cech śniegu, takich jak kolor i gęstość. Przykłady:
Aput – śnieg leżący na ziemi
Firn – idealny i sypki śnieg do jazdy na nartach
Qanisqineq – śnieg na wodzie
Qana – padający śnieg
Piqsirpoq – śnieg przemieszczający się po ziemi pod wpływem wiatru
- Nie tak po prostu renifer
W języku północnosaamskim, który jest językiem mniejszości w Norwegii, Finlandii i Szwecji, istnieje wiele określeń na renifery. Przykłady:
Leami – niska gruba samica renifera
Njirru – Nieposłuszna samica renifera
Snarri – renifer z krótkim, ale rozgałęzionym porożem
- Jaki to kolor?
Sposób testowania założeń Edwarda Sapira koncentruje się na kolorach. Możliwości nazwania kolorów są znacznie mniejsze niż liczba odcieni, które możemy dostrzec, a ich liczba różni się w zależności od języka. Ciekawy jest język dani, używany w Nowej Gwinei, który ma ich zaledwie dwa. Udowodniono, że ludzie mówiący językiem dani są w stanie lepiej niż inni odróżniać odcienie.
Mili – zimny kolor
Mola – ciepły kolor
- W lewo czy na zachód
Języki Aborygenów zamiast określeń „w lewo” lub „w prawo” posługują się nazwami kierunków świata, co sprawia, że są wyjątkowo dobrzy w orientacji przestrzennej.
Hipoteza, że język może wpływać na nasze myśli jest dość kontrowersyjna, ale to prawda, że dorastając uczymy się wyrażać nasze myśli zgodnie z gramatyką i dostępnym zestawem pojęć. Dlatego nauka języka obcego poszerza horyzonty myślowe i umożliwia spojrzenie na świat z nieco innej perspektywy niż dotychczas. Jeśli temat wpływu języka na nasze myśli jest dla Ciebie interesujący, w 2018 roku powstała konferencja pt. „How language shapes the way we think?”, dostępna do obejrzenia na YouTube.
Link do konferencji: https://www.youtube.com/watch?v=RKK7wGAYP6k
Autorka: Natalia S.- absolwentka filologii norweskiej w WSJO
