Przepis na efektywną naukę języka obcego

Masz problemy z nauką ? A może zastanawiasz się jakie kroki podjąć, by produktywnie rozpocząć studia ?
Poniżej znajdziesz przepis na efektywną naukę języka obcego i nie tylko!

Człowiek uczy się przez całe życie. Nauka jest przyswajaniem wiedzy przez nas – nawet w sytuacjach, gdy nie jesteśmy tego świadomi. ( Misztal, Paluch, 2017)

Na wstępie należy zaznaczyć, że sukces w nauce nie leży w samym, brzydko podsumowując proces, zakuwaniu, ponieważ ogromnie istotne jest również to jak dbamy o siebie. Nasz organizm, tj. zdrowie fizyczne, ale i psychicznie, również otoczenie, w którym przebywamy ucząc się – wszystko to wpływa na efekty naszych zmagań z materiałem, który staramy się przyswoić. Warto w związku z tym dowiedzieć się co robić a czego unikać chcąc wznieść się na wyżyny wiedzy, a nie tylko piąć się po szczeblach edukacji i „na styk” zdobywać kolejne dyplomy i stopnie.
Poznanie siebie jest kluczem do sukcesu w nauce, ale również w życiu ogólnie. Przyjrzyjmy się więc temu jacy jesteśmy, jakie mamy mocne i słabe strony:

– nocny marek czy ranny ptaszek ?

Chronobiologia, czyli nauka o naturalnych cyklach biologicznych organizmów to dziedzina, która zajmuje się m.in. badaniem cyklu dobowego zwierząt oraz roślin. W przypadku ludzi uwzględnia ona również cykle kulturowe oraz cywilizacyjne, w nawiązaniu do których naukowcy rozróżnili trzy chronotypy ludzkiego funkcjonowania dobowego, tj. poranny, popołudniowy oraz wieczorny. Wymienione chronotypy to nic innego jak nasz zegar biologiczny, do którego zwykle podchodzimy pod kątem dwóch pojęć: ranny ptaszek i nocny marek. Funkcjonowanie społeczeństwa oparte na chronotypie większości ( ranny ptaszek ) doprowadziło do utarcia się modelu następującego cyklu dobowego; praca rankiem, relaks popołudniem, rozrywka wieczorem. Od lat dzieciństwa przygotowywani jesteśmy do życia we wspomniany rytmie, jednak czy to naprawdę jest zdrowe dla każdego ?

Najlepszą opcją jest rozpoznanie swojego chronotypu oraz adaptacja naszego dnia pod taki, ponieważ tylko wtedy nasz organizm naturalnie osiągnie pełnię możliwości. Należy pamiętać jednak, że mimo genów, poziomu melatoniny¹ i kortyzolu², które wywierają duży wpływ na nasz chronotyp – wpływa na niego również środowisko w jakim żyjemy, również normy społeczne i kulturowe. Jest to zdecydowanie złożone zjawisko, które dodatkowo z wiekiem zmienia się bardziej, lub mniej, w związku z czym warto śledzić reakcje naszego ciała i umysłu, by zawczasu wpłynąć na nasz tryb funkcjonowania; modyfikować go odpowiednio do indywidualnych potrzeb.

Ranny ptaszek, czyli chronotyp poranny – wcześnie wstaje, wcześnie kładzie się spać. Mniej więcej trzy godziny przed nocnym markiem osiąga najwyższe stężenie melatoniny oraz kortyzolu, również znacznie wcześniej osiąga optymalny poziom pobudzenia fizycznego i umysłowego. Osoby o chronotypie porannym śpią lepiej od osób o chronotypie wieczornym, a w ciągu dnia mają możliwość przyswoić więcej naturalnego światła. Dzięki dużej ilości czasu rano osoby te mogą ze spokojem uszykować się i bez pośpiechu rozpocząć dzień. Niestety wieczorem zwykle wcześnie stają się senni i zdarza się, że rezygnują z rozrywek towarzyskich, do udziału w których zwyczajnie nie mają energii.

Nocny marek, czyli chronotyp wieczorny – najlepszej czuje się późnym wieczorem i nocą – nie wstaje „z kogutami”. Jego pobudzenie wzrasta wraz z przebiegiem dnia apogeum osiągając około godziny 21:00. Osoby o chronotypie wieczornym w stanie są dłużej pozostać skoncentrowanymi niż osoby o chronotypie porannym, również wykazują się większą kreatywnością. Chociaż świetnie czują się podczas nocnych rozrywek i wieczornych spotkań, rano trudno im pokonać zmęczenie, a pośpiech w jakim spędzają pierwsze godziny dnia zwykle kończy się pominiętym śniadaniem oraz ogólnym stresem, co w ostatecznym rozrachunku może nawet negatywnie wpłynąć na ich długość życia…

Istotnym w poznaniu siebie jest również poznanie własnego modelu sensorycznego. Traktuje on o sposobie odbierania oraz reagowania na informacje przekazywane kanałem wzrokowym, słuchowym i kinestetycznym. Chociaż podczas przebiegu dnia posługujemy się każdym ze wspomnianych, to, który system odpowiada nam najbardziej definiuje sposób, w jaki przyswajamy informacje. Mowa tutaj o preferencjach sensorycznych, czyli o tym, w jaki sposób reagujemy na informacje, co z kolei tożsame jest z nawykami i jako takie może być rozwijane, udoskonalane, a nawet wyrabiane od zera.

– wzrokowiec, słuchowiec czy kinestetyk ?

Wzrokowiec, czyli osoba najefektywniej przyswajająca informacje poprzez diagramy, mapy oraz rysunki, precyzyjnie poda cechy charakterystyczne miejsca, w którym znajduje się docelowa informacja. Często wiąże się to z pedantycznymi nawykami co do składowania tych informacji ( np. ułożenie książek na półce, organizacja miejsca pracy ). Wzrokowcy z łatwością zapamiętują kolory i wzory i chociaż doskonale pamiętają miejsce informacji trudność może stanowić dla nich wywołanie z pamięci treści danego zagadnienia. Osoby z tą preferencją sensoryczną zwykle uczą się studiując podręczniki, czytając książki oraz notując najważniejsze informacje. Dla wzrokowca typowa będzie sytuacja, w której przypominając sobie informacje kierować będzie on wzrok w prawą stronę, zwykle ku górze. Takie osoby postrzegane są zwykle jako mocno gestykulujące, nieco chaotyczne, których słownictwo obfituje w wyrażenia odwołujące się do obrazu, np. „spójrz…”, „zauważ…”, itd.

Podczas nauki osoby o preferencji sensorycznej wzrokowej najchętniej sięgną po słowo pisane, obraz czy film. Pewnie będą czuć się podczas nauki poprzez obserwację, a ich skupienie łatwo będzie zaburzał chaos w miejscu pracy. Ich notatki będą kompletne, czytelne oraz pełne rysunków. Wzrokowcy rzadko też popełniają błędy gramatyczne. Podczas wykładu chętnie będą notować, a w sytuacji dekoncentracji ich zeszyt zamieni się w szkicownik.

Słuchowiec, czyli osoba najlepiej przyswajająca informacje słuchając na jej temat najpewniej czuje się gromadząc wiedzę poprzez dyskusje i wykłady. Sami słuchowcy często będą odwoływać się do zwrotów takich jak „posłuchaj”, „słyszysz?”. Osoby o tej preferencji sensorycznej zwykle dużo mówią, co przychodzi im z łatwością, a sam ich komentarz będzie poprawnie i płynnie skonstruowany. Nie przepadają za tekstem do czytania, również zagadnienia związane z geografią czy geometrią mogą przysporzyć im problemów z zapamiętaniem materiału. Przypominając sobie informacje osoba o tej preferencji wzrok skieruje najpewniej w lewą stronę spojrzenie kierując po linii na wysokości ucha. Podczas nauki osoby przejawiające cechy słuchacza chętnie będą wdawać się w dyskusję oraz powtarzać na głos najważniejsze informacje. Mogą mieć problemy z pisownią pod kątem ortografii, a czytać będą wolno preferując czytanie na głos. Łatwo im zdekoncentrować się przez hałas oraz nucić w sytuacji skupienia lub analizując informacje. Najefektywniejszym sposobem na naukę dla osób z modelem sensorycznym słuchowym będzie aktywne słuchanie, powtarzanie na głos sobie lub tłumaczenie innym danych zagadnień.

Kinestetyk, czyli osoba nie potrafiąca usiedzieć na miejscu. Osoby o tej preferencji sensorycznej lubią ruch, a siedzenie na wykładach to ostatni sposób na naukę, jakiego by się podjęli z własnej woli. Podczas takich zajęć zwykle szkicują, tworząc na książkach i w zeszytach wymyślne wzory lub zajmują ręce w inny sposób. Chcąc przypomnieć sobie istotną informację wzrok kinestetyka powędruje w dół, a każda myśl przed zwerbalizowaniem zostanie poważnie przeanalizowana. Osoby z takim modelem sensorycznym gestykulować będą zwykle z rękoma na wysokości bioder, mówić przy tym spokojnie i wolno. Ulubionym sposobem zdobywania wiedzy będą dla nich zajęcia praktyczne, eksperymenty oraz praca w laboratorium. Kinestetyk często, poza rozwojem intelektualnym, angażować będzie się w sport i rozrywkę na powietrzu, nie będzie on również zbytnio zwracał uwagi na panujący wokół nieporządek.

W przypadku tego modelu sensorycznego do czynienia mamy z dwoma jego podtypami:

– czuciowcem emocjonalnym, którego charakteryzować będzie wrażliwość, emocjonalność oraz predyspozycje do częstych refleksji,

– czuciowcem intelektualnym, którego działania nie będą odzwierciedlane poprzez zmysły i emocje, a rozum i logiczne myślenie, co sprawia, że typ ten traktowany bywa również jako sensorycznie neutralny.

Podczas nauki osoba o preferencji sensorycznej czuciowej najlepiej przyswaja materiał bezpośrednio angażując się w przeżycie go lub doświadczenie go emocjonalnie. Jej pismo będzie mało czytelne ale na swój sposób również interesujące wizualnie. Proces zapamiętywania kinestetyków oparty jest o ruch, który pozwala im skupić się na materiale, np. będą się oni wiercić na krześle, obracać, stukać, gestykulować itd. Najlepiej zapamiętają oni to, co wykonają, a chcąc zapamiętać informację będą oni podążać zasadą pisania na okrągło tego samego.

Przejdźmy do kolejnego istotnego aspektu naszej codzienności, czyli osobowości. Jest to nic innego jak zestaw cech psychicznych oraz nasze preferencje w stosunku do funkcjonowania w świecie jak i społeczeństwie, które warunkują podejmowane przez nas decyzje oraz dominują działania. Rodzimy się z osobowością i rozwijamy ją przez następne lata naszego życia. Większość ludzi posiada mieszany typ osobowości, wręcz niemożliwym jest posiadanie tylko jednej. Warto jednak dowiedzieć się, która jest nam najbliższa, które cechy dominują, a co za tym idzie sprawiają, że jesteśmy tym, kim jesteśmy; że otoczenie postrzega nas właśnie tak, nie inaczej. Znajomość naszego typu osobowości zdecydowanie pomoże nam samym, a przede wszystkim otoczeniu, z którym przebywamy na co dzień zrozumieć nasze potrzeby, mocne jak i słabe strony i m.in. umożliwi dopasowanie formy materiału i sposobu nauki do indywidualnych potrzeb jednostki.

– melancholik, choleryk, flegmatyk czy sangwinik ?

Melancholicy to osoby, które borykają się z emocjami, cechuje tendencja do depresji. Osoby o tym typie osobowości potrafią tworzyć mury i odgrodziwszy się od osób wokół swoje myśli i emocje pozostawią dla siebie. Nie mają długiej listy znajomych, ponieważ ciężko im otworzyć się by do swojego świata wpuścić osoby z zewnątrz. Są to jednak osoby niezwykle skrupulatne, pracowite, świetne w analizie. Zmiany nie należą do rzeczy, których podjął by się melancholik, również podejmowanie decyzji w ich przypadku stanowi proces powolny, poddany głębokim przemyśleniom. Takie osoby zdecydowanie będą wolały naukę własną a ostatnie czego się podejmą to wystąpienie publiczne.

Choleryk z kolei to osoba czujna w stosunku do osób wokół niej. To indywidualiści zwracający uwagę na emocje, którzy nie kryją tego, co chodzi im po głowie. Do osiągnięcia celu, który obiorą, dążą konsekwentnie, nierzadko w myśl zasady „po trupach do celu”. Cholerycy to świetni manipulatorzy lubiący wyzwania, świetnie też sprawdzają się jako liderzy. Ich naturalna chęć dominacji nad innymi niestety zwykle idzie w parze z niecierpliwością i impulsywnością. Takie osoby bez problemu odnajdą się w roli lidera pracując nad projektem grupowym, również jako decyzyjni członkowie samorządu uczniowskiego czy innego zarządu.

Flegmatyka natomiast cechuje równowaga i obiektywizm, również cierpliwość i empatia. Osoby o tym typie osobowości świetnie panują nad emocjami, a ich działania są pozbawione pośpiechu i dokładne. Mimo opanowania są jednak wrażliwi na krytykę. Zwykle lubiani flegmatycy uważani są za dobrych słuchaczy i doradców. Pomocni i troskliwi nie gonią za nieznanym – cenią sobie spokój i rutynę. Takie osoby będą wolały samotną naukę lub naukę w gronie najbliższych przyjaciół.

Sangwinicy, czyli ostatni już typ osobowości, to kreatywni i otwarci rozmówcy, którzy nie kryją swoich poglądów czy uczuć. Zwykle radzą sobie z emocjami, są też energiczni i zdecydowanie lubią spontaniczność. Zmiany, nowości i dreszczyk emocji to to, co przyciąga sangwinika, który inaczej łatwo popada w znudzenie. Z powodu rozpierającej osoby o tym typie osobowości energii mają oni kłopot z organizacją i nie należą do najlepszych słuchaczy. Zwykle więcej mówią, niż faktycznie realizują w praktyce. Takie osoby świetnie odnajdą się podczas nauki wspólnej i pracy w grupie.

Znając preferencje naszego umysłu i ciała możemy podjąć się próby dostosowania rytmu dobowego do osobowości, którą reprezentujemy, a co za tym idzie polepszyć naszą codzienność. Warto jednak pamiętać, że niezależnie od tego jacy jesteśmy istnieją pewne uniwersalne zasady, których przestrzeganie to już niemal połowa sukcesu! Zastanówmy się zatem, które z nich faktycznie możemy nazwać naszymi dobrymi nawykami, a których w naszej codziennej rutynie wciąż brakuje:

– dobry sen

Sen lub jego brak wpływa na proces wzmacniania nowych połączeń nerwowych. Właśnie podczas tego procesu, który odbywa się kiedy śpimy, zdobywana wiedza utrwala się w naszej pamięci. Niedobór snu z drugiej strony przyczynia się do zaburzeń pamięci, również problemów z koncentracją, a zdolność percepcji oraz nasze zmysły w konsekwencji tego działania pozostają „zamglone”. Co więcej, niedobór snu zwiększa naszą wrażliwość na bodźce kolorystyczne, świetlne, a także powoduje obniżenie nastroju.

– odpowiednie nawodnienie

Odpowiednie nawodnienie organizmu ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania organizmu. Już odwodnienie powyżej 2% masy ciała może zmniejszać zdolności umysłowe i poznawcze, co za tym idzie pogorszyć koncentrację i efektywność nauki.

– ruch na świeżym powietrzu

Aktywność fizyczna sprzyja efektywnej nauce. Osoby spędzające odpowiednią ilość czasu w ruchu, osoby uprawiające sport lub ćwiczące regularnie wykazują się lepszą koncentracją i pamięcią oraz przetwarzają informacje szybciej niż osoby o obniżonej aktywności fizycznej. Z kolei ruch na świeżym powietrzu ułatwia transport dotlenionej krwi do mózgu usprawniając tym samym procesy zapamiętywania. Dodatkowo, aktywność na świeżym powietrzu sprawia, że powyższe procesy zachodzą zauważalnie szybciej.

– świadoma dieta

Ludzki mózg zużywa nawet do 25% energii, którą dostarczamy organizmowi, a głównymi źródłami pokarmu dla umysłu jest tlen oraz zawarta w węglowodanach glukoza. Spożywanie odpowiednich potraw może poprawić naszą produktywność, również pozytywnie wpłynąć na szybkość podejmowania decyzji. Przykładowo, dieta bogata w borówki poprawia pamięć, a zawarta w śliwkach witamina B1 i B3 wspomaga łagodzić stres. Z drugiej strony należy jak najbardziej wykluczyć z diety produkty powodują gwałtowne wahanie, następnie spadek poziomu cukru we krwi³, ponieważ wzmagają one uczucie zmęczenia, senność, również obniżają koncentracje.

– systematyczność w działaniu i terminarz

Terminarz to narzędzie umożliwiające gromadzenie informacji o spotkaniach i ważnych datach w sposób przejrzysty i uporządkowany. To również miejsce na nasze dzienne notatki, listy zadań i wiele innych. Jakikolwiek pomysł na wykorzystanie kalendarza byśmy nie wymienili, wszystkie mają jeden cel; pomoc w organizacji naszego czasu poprzez planowanie istotnych aspektów nadchodzących wydarzeń. Prowadzenie terminarza pomaga nam zachować również systematyczność działania – widząc ile mamy do zrobienia, a to wszystko rozplanowane w czasie, łatwiej nam podjąć odpowiedni wysiłek prowadzący do wykonania danego zadania, a wady podjęcia się przełożenia któregoś są wystarczająco widoczne, by odwieść nas od takiego pomysłu.

Organizacja pracy i systematyczność wykonywania zleceń bardzo przydaje się w procesie nauki. Konsekwencja w takim działaniu usprawnia proces zapamiętywania, wspomaga koncentrację, a z biegiem czasu zwiększa naszą mobilizację do nauki, również samo przyswajanie materiału zaczyna przebiegać sprawniej.

– motywacja i mapa myśli

Prędzej czy później okazuje się, że ci, którzy wygrywają to ci, którzy myślą, że mogą wygrać – Richard Bach. Zastanawiając się nad prawdziwością tych słów dojść można do wniosku, że jest w nich ziarno prawdy. Dlaczego? Osoby, które wytrwale dążą do celu, konsekwentnie zbliżają się do niego i w ostateczności mogą go osiągnąć. Nasze pragnienia mogą być odległe, trudne do zrealizowania, wymagać mogą od nas dużo czasu i poświęcenia, jednak przy odpowiedniej motywacji i wiernym działaniu na rzecz danej sprawy, prędzej czy później powinniśmy być w stanie osiągnąć zamierzony rezultat. Podejmując się celów długoterminowych przydatnym narzędziem będzie mapa myśli. Jest to graficzna prezentacja wizualizująca, w sposób strukturalny, pomysły, zagadnienia, zadania i cele. Formą przypomina działanie ludzkiego mózgu i jest świetnym sposobem na tworzenie notatek, analizowanie i przyswajanie obszernego materiału oraz późniejsze powtarzanie poszczególnych zagadnień. Wymaga klasyfikacji informacji – odrzucenia tych mało istotnych. W centrum mapy znajdziemy więc informacje ogólne, które będziemy rozwijać i rozszerzać o kolejne, bardziej szczegółowe; zwykle są to słowa-klucze lub pojedyncze slogany. Podczas tworzenia swojej mapy wiele osób podchodzi do tego w sposób artystyczny wzbogacając informacje o odpowiednią czcionkę i jej grubość, kolorystykę, itd. Takie podejście ułatwia zapamiętywanie i koncentrację na danej porcji materiału, która łatwo wpada w oko. Stosowanie tej metody pozwala m.in. na szybkie uchwycenie, rozwijanie i doprecyzowanie istotnych informacji zawartych w innych. W ten sposób można również planować sam proces nauki !

Umiejąc rozeznać co będzie odpowiadać naszej osobowości oraz znając powagę podstawowych potrzeb, możemy przejść do doboru sposobu na naukę oraz rodzaju działań, jakie warto podejmować chcąc ułatwić, również przyspieszyć, zapamiętywanie materiału.

– notowanie podczas nauki / wykładów

Tworzenie notatek podczas zajęć, obok zmysłu słuchu, który już wykorzystujemy słuchając wykładu, pobudza również nasz kinestetyczny ( ruch ręką ) oraz wzrokowy ( widzimy co zapisujemy ) model sensoryczny. Pamięć wspomóc możemy również nie ograniczając naszych notatek do samego tekstu, ale także tworząc obok odpowiednie rysunki, modele, diagramy, czy nawet szkice, które na podstawie skojarzeń, wraz z informacjami, o których traktują łatwiej wejdą nam do głowy. Należy pamiętać, że podręczniki, książki i zeszyty to tylko narzędzia, które mają służyć nam – co za tym idzie – korzystajmy z nich w sposób, który będzie nam odpowiadał, a usprawni to nasz proces nauki. Nie bójmy się nadawać zagadnieniom osobistego charakteru – jeżeli informacja wzbudza w nas emocje łatwiej ją przyswoimy!

– podsumowywanie przerobionych zagadnień

Wiadomo, że najłatwiej zapamiętuje się informacje krótkie i zwięzłe. Ponieważ zwykle do nauki jest więcej, a same, wyodrębnione z głównego tematu, zagadnienia podzielić dałoby się na kolejne – warto podsumowywać informacje. Po przerobionej partii materiału należy jak najbardziej skrócić dane informacje. Otrzymane ta drogą podsumowanie to świetny zbiór najbardziej istotnych informacji, które należy regularnie powtarzać. Co jakiś czas warto spróbować rozwinąć zagadnienie zawarte w podsumowaniu i upewnić się, czy czujemy się pewnie opowiadając o nim. Jeżeli gubimy się starając rozwinąć daną informację warto powrócić do notatek źródłowych, na których oparte jest nasze podsumowanie i przypomnieć sobie całość. Tworząc podsumowania łatwiej nam połączyć ze sobą poszczególne partie materiału, również samo przyswajanie kolejnych jego części będzie łatwiejsze. Znając podstawy efektywniej przyswoimy następne zagadnienia, również podczas nauki kolejnych zagadnień przypominać będziemy sobie poprzednie, aż do momentu, gdy z naszej pamięci wydobywane będą one intuicyjnie, w zależności od potrzeb sytuacji, w której się znajdziemy.

– powtarzanie i przypominanie materiału

Ponieważ ludzki mózg wypiera informacje nieużywane, już w dniu, w którym poznaliśmy dane zagadnienie warto powtórzyć najważniejsze jego aspekty. Regularne powtarzanie stanowi bardzo istotny element nauki, ponieważ proces ten pozwala informacjom trafić do pamięci trwałej. Do notatek, w celu przypomnienia uprzednio przerobionych zagadnień, warto zajrzeć m.in. po odbytych zajęciach ( w celu podsumowania ), przed rozpoczęciem nauki kolejnej porcji materiału ( dla usystematyzowania wiedzy ), przed położeniem się spać ( podczas snu informacje są uporządkowywane ), przed większym egzaminem ( pobudzenie mózgu do wydobycia konkretnych informacji ).

– egzaminuj sam siebie / powtarzanie na głos

Jest to najprostszy sposób by zweryfikować własną wiedzę. Po zapoznaniu się z danym materiałem, kiedy już odpowiednio go przerobimy, warto spróbować opowiedzieć o danym zagadnieniu jakby samemu miało się prowadzić wykład. Szybko sprawdzimy wówczas czy wiedza, którą staramy się zdobyć faktycznie została już przyswojona, czy jednak warto powtórzyć całość raz jeszcze. Ponad to, jeżeli będziemy czuć się pewnie z materiałem, warto spróbować ułożyć listę pytań pod dane informacje i później na nie odpowiedzieć. Jeżeli stresują nas egzaminy ustne metoda ta może nieco podnieść naszą pewność siebie a być może na samym teście pytania egzaminacyjne pokryją się z tymi, na które wcześniej sami przed sobą odpowiadaliśmy. Opowiadanie na głos to kolejny skuteczny sposób na naukę, który pobudza więcej niż jeden model sensoryczny: zanotowane wcześniej informacje opowiadamy teraz werbalnie, co w dodatku sami słyszymy, a sam proces możemy przeprowadzić w każdej pozycji i podczas wielu zajęć niezależnych od nauki, np. przygotowując posiłek, podczas sprzątania i nie tylko.

– nauka w grupie

To sposób o podobnym działaniu do egzaminowania siebie / powtarzania na głos informacji, tutaj jednak występuje dodatkowy czynnik wspomagający zapamiętywanie – druga osoba, grupa. Podczas nauki w większym gronie możemy wdać się w dyskusję, przeanalizować racje każdego z osobna jak i skonfrontować je ze sobą. Ucząc się razem jednego materiału możemy również poznać sposoby na naukę naszych znajomych oraz spróbować ich. Należy podkreślić, że takie spotkania to przeżycia emocjonalne – w trakcie wspólnych sesji rozmawiamy również o życiu prywatnym i sprawach niezwiązanych z docelową nauką. To, co wówczas przerobimy, w co włożymy nie tylko nasze zmysły, ale i emocje, będzie łatwiejsze do zapamiętania dzięki skojarzeniom związanym z samym spotkaniem.

– przerwy !

Mając przed sobą obszerne zagadnienie do przyswojenia, naukę warto rozplanować dzieląc całość na sesje i przerwy. Niezależnie od ilości zagadnień do przerobienia nasz mózg w pewnym momencie zacznie się zwyczajnie nudzić. Chcąc tego uniknąć, a tym samym zachować efektywność w zapamiętywaniu nowych informacji warto robić krótkie przerwy pomiędzy poszczególnymi sesjami nauki. Już 15 minut zajęcia mózgu czymś innym sprawi, że powróci on do docelowego zagadnienia ze świeżością równą rozpoczęciu pierwszej sesji. Jeżeli nie odpowiada nam pomysł przerw – obawiamy się, że oderwiemy się od nauki i już do niej nie wrócimy – warto zamienić przerwę na naukę czegoś innego niż docelowe zagadnienie, np. chcąc poświęcić dzień na naukę nowych struktur gramatycznych jakiegoś języka, w ramach przerw możemy przez 15 minut powtarzać słownictwo, ćwiczyć pisownię lub przeczytać fragment podręcznika zupełnie innego przedmiotu. Jest to również rozwiązanie na naukę kilku przedmiotów jednocześnie, co zmusza nasz umysł do ciągłego skupienia, czyli pracujemy wydajniej, niż podczas nauki jednego tematu !

– miejsce nauki

Dla wielu osób czas nauki = czas spędzony w ciszy i spokoju. Jest to jakiś pomysł na wzmocnienie skupienia, jednak skupienie otrzymane w ten sposób nie jest trwałe, a takie właśnie potrzebne jest podczas wielogodzinnych sesji nauki. Najlepiej, gdy dostarczamy naszemu mózgowi nowe bodźce, ponieważ kiedy wszystko jest nam znane łatwiej o znudzenie i pojawienie się zmęczenia analizowanym tematem. Zmieniając miejsce, w którym uczymy się, zmuszamy nasz umysł do cięższej, ale przyjemniejszej pracy. Skupienie się nie tylko na materiale do nauki, ale i na otoczeniu korzystnie wpływa na zapamiętywanie treści, które do nas docierają z powodu ich względnej „nowości”. Takie informacje chętniej są przyswajane a mózg tak szybko się nie nudzi. Co więcej, niektóre osoby uczą się polegając wręcz na otoczeniu i bodźcach dostarczanych podczas danej sesji nauki. Stąd palenie świeczek zapachowych do nauki, picie smacznej kawy, ulubione przekąski, grająca w tle muzyka, a nawet sama atmosfera nas otaczająca, np. kawiarnia, biblioteka, nauka wieczorna tuż po kąpieli lub wcześnie rano, gdy za oknem słychać świergolenie ptaków. Warto poszukać miejsca oraz bodźców, które będą nam odpowiadać, ponieważ poza kwestiami wymienionymi wyżej, nauka oparta o ten model ma jeszcze jedną zaletę: umila czas spędzony na pogłębianiu wiedzy, a nawet pozwala zmienić go w hobby, które chętnie będziemy praktykować ❤️

– fiszki

Nie możesz znaleźć czasu na regularne powtarzanie materiału? Może wynika to z lenistwa, powodem jest ogólne zmęczenia lub zwyczajnie brak czasu by rozsiąść się przy biurku. W każdym razie, zawsze można spróbować zmobilizować się do nauki. W takiej sytuacji najbardziej pomocne będzie dobranie formy nauki do aktualnych potrzeb. Przykładową formą, odpowiadającą na wcześniej wspomniane problemy, będzie metoda fiszek, która polega na powtarzaniu materiału korzystając z uprzednio przygotowanej bazy zagadnień, z których każde figurować powinno w formie pytania i odpowiedzi, słowa klucza i rozwinięcia, słownictwa w jednym języku i odpowiednika w drugim, itd. – pomysłów jest wiele, zarówno na motyw fiszek, jak i samą naukę. W przypadku tego systemu zagadnienia możemy powtarzać z kanapy, w podróży służbowej, czekając na autobus, stojąc w kolejce do lekarza, czy w każdej innej sytuacji, w której borykamy się ze zmęczeniem lub napiętym terminarzem.

– korzystanie z udogodnień XXI w.

W dobie obecnych czasów informacje i wiedza są na wyciągnięcie ręki. Warto wspomagać nasz proces nauki źródłami spoza kanonu ustalonych odgórnie wymogów edukacyjnych. Przykładowo w internecie odnaleźć można wiele kanałów naukowych, które w sposób przystępny każdemu podejmują się objaśniania zagadnień z dziedzin takich jak język, nauki ścisłe i wiele, wiele innych. Taką formą nauki możemy posłużyć się w przypadku zmęczenia powtarzaniem danego materiału ( na odprężenie ), chcąc pogłębić wiedzę o danym zagadnieniu ( co uważają inni ? ), czując potrzebę powtórzenia czegoś powiązanego ze studiowanym przedmiotem ( forma wolicjonalna czasownika taberu⁴ ), itd.

– nagroda

Nic nie motywuje lepiej niż nagroda! Czasami jedyne czego nam trzeba to docenienie naszych osiągnięć. Wiadomo, że dobra ocena, zdany egzamin, zaliczony rok, itd. samo w sobie stanowi niesamowitą satysfakcję i nagrodę za nasze starania podczas nauki, jednak nie zapominajmy o drobnych przyjemnościach, które umilą dążenia do sukcesu oraz pomogą pozostać skoncentrowanym na procesie. Wyjście do kina po zaliczonym egzaminie? Pyszna bubble-tea zakończywszy naukę pierwszej połowy materiału na drugą część? Nowa koszulka w związku z zakończeniem roku akademickiego bez zaliczeń warunkowych? Każdy na pewno ma swoje małe marzenia, które, uważam, przyjemnie będzie zmienić w trofeum wykonania kolejnego kroku ku wymarzonej przyszłości.

Na koniec należy zaznaczyć, że metody nauki podane wyżej, jak sam temat traktujący o przepisie na efektywną naukę nie jest skończony i każdy z nas pewnie zna inne sprawdzone formy nauki. Dla tych którzy zmagają się z poszukiwaniem swojego sposobu na przejście przez okres studencki z uśmiechem na twarzy, a nie z nosem w książkach – mam nadzieję – znajdzie się w treści tego bloga coś interesującego 🙂

Źródła:

1. Katarzyna Rygiel, 2021, Jak uczyć się szybko i skutecznie – metody efektywnej nauk, Nowa Era
2. Karolina Misztal, Sylwia Paluch, 2017, Metody efektywnej nauki, Problemy Współczesnej Pedagogiki, MWSE, 3(1), 117–124
3. Alicja Szostkiewicz, 2021, 4 metody wspierające naukę, czyli jak się uczyć i nie zwariować, WSB Merito
4. Caeleigh MacNeil, 2022, Jak osiągać wielkie rzeczy dzięki celom długoterminowym, Asana
5. https://klosinski.net/8-sprawdzonych-sposobow-na-szybsza-nauke-i-lepsze-zapamietywanie/|
6. https://jaksieuczyc.pl/co-to-jest-mapa-mysli/

Przypisy:

1Koordynuje pracę nadrzędnego zegara biologicznego ssaków, który z kolei reguluje rytm dobowy odpowiadając m.in. za fazę snu i czuwania.

2Wpływa na metabolizm; zwiększa stężenie glukozy we krwi pobudzając organizmu do działania.

3 Między innymi przemysłowo przygotowane słodycze: lody, kremy, torty, wyroby cukiernicze, czekolada, batony czekoladowe i cukierki, itd.

4Mowa tu o języku japońskim – odmianie czasownika „jeść” (食べる), która stanowi wyrażenie woli (食べよう)